Phân cấp thẩm quyền môi trường: Quy định mới và ý nghĩa thực tiễn

 Khái niệm và ý nghĩa của phân cấp trong lĩnh vực môi trường

Phân cấp trong lĩnh vực môi trường là việc Nhà nước giao hoặc ủy quyền cho các cấp chính quyền địa phương thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn trong công tác bảo vệ môi trường, thẩm định, cấp phép và kiểm tra hoạt động môi trường.
Trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã), việc phân cấp trong lĩnh vực môi trường giúp tăng tính chủ động cho địa phương, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về môi trường.

Căn cứ pháp lý của việc phân cấp trong lĩnh vực môi trường

Phân cấp trong lĩnh vực môi trường được quy định tại các văn bản sau:

• Luật Bảo vệ môi trường năm 2020;

• Nghị định số 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành Luật;

• Nghị định số 131/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ ngày 01/7/2025).

Nội dung nổi bật tại  quy định phân cấp trong lĩnh vực môi trường đối với chính quyền 02 cấp.

Thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp tỉnh

Theo Điều 26 Nghị định 131/2025/NĐ-CP, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền trong cấp phép môi trường đối với dự án, cơ sở môi trường nhất định. Cụ thể:

• Chủ tịch UBND tỉnh cấp giấy phép môi trường theo quy định tại khoản 4, Điều 41 Luật Bảo vệ môi trường 2020, dành cho các dự án hoặc cơ sở thuộc nhóm I, II, III (theo Phụ lục III, IV, V của Nghị định 08/2022/NĐ-CP – đã được sửa đổi, bổ sung) khi thuộc 1 trong các trường hợp sau:

• • Phát sinh nước thải sinh hoạt xả ra môi trường có lưu lượng từ 50 m³/ngày trở lên;

  • Phát sinh nước thải công nghiệp, đối với cơ sở loại có nguy cơ ô nhiễm môi trường (theo Phụ lục II của Nghị định 08/2022) trừ loại hình chăn nuôi, giết mổ;

  • Phát sinh nước thải công nghiệp xả ra môi trường có lưu lượng từ 10 m³/ngày trở lên;

  • Phát sinh cả nước thải sinh hoạt và công nghiệp xả ra môi trường, tổng lưu lượng từ 50 m³/ngày trở lên;

  • Phát sinh khí thải mà lưu lượng khí thải xả ra môi trường phải xử lý đạt 2.000 m³/giờ trở lên khi đưa vào vận hành chính thức;

  • Phát sinh chất thải nguy hại thường xuyên với khối lượng từ 100 kg/tháng hoặc 1.200 kg/năm, mà trong quá trình vận hành cũng phát sinh nước thải hoặc khí thải cần xử lý. 

• Cấp đổi, điều chỉnh, cấp lại và thu hồi giấy phép môi trường theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 168 Luật Bảo vệ môi trường. 

Thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã 

Theo Điều 28 Nghị định 131/2025/NĐ-CP, Chủ tịch UBND cấp xã có những thẩm quyền mới trong công tác tiếp nhận đăng ký môi trường, quản lý tại địa bàn xã. Cụ thể:

Tiếp nhận đăng ký môi trường đối với các dự án, thuộc trường hợp quy định tại Điều 41 Luật Bảo vệ môi trường, ngoại trừ các trường hợp được quy định tại điều 26, Nghị định 131/2025/NĐ-CP.

• Tiếp nhận đăng ký môi trường cho các dự án, cơ sở thuộc diện quy định tại khoản 4 Điều 41 Luật Bảo vệ môi trường, trừ các trường hợp tại điều 26, Nghị định 131/2025/NĐ-CP.
• Chỉ đạo ứng phó sự cố môi trường, sự cố chất thải: UBND xã chủ động chỉ đạo, huy động lực lượng, phương tiện ứng phó sự cố môi trường hoặc chất thải xảy ra trên địa bàn. Chỉ định người chỉ huy, người phát ngôn và phối hợp với cấp trên khi cần thiết theo quy định của pháp luật.
• Thành lập đoàn kiểm tra đột xuất khi phát hiện dấu hiệu vi phạm môi trường.
• Tổ chức xác định nguyên nhân, mức độ sự cố chất thải và chỉ đạo biện pháp khắc phục kịp thời.

Ý nghĩa của việc phân cấp trong lĩnh vực môi trường

Việc phân cấp trong lĩnh vực môi trường giữa cấp tỉnh và cấp xã mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Tăng cường vai trò quản lý của chính quyền địa phương;

• Phát huy trách nhiệm của cấp xã trong giám sát và phản ứng nhanh với các sự cố môi trường;

• Giảm tải công việc cho cơ quan cấp tỉnh, đồng thời bảo đảm tính thống nhất trong toàn hệ thống;

• Thúc đẩy quản lý môi trường hiệu quả, sát thực tế và gần dân hơn.

Doanh nghiệp và người dân cần lưu ý gì đối với việc phân cấp trong lĩnh vực môi trường

Từ ngày 01/7/2025, khi Nghị định 131/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, doanh nghiệp và tổ chức cần:

• Tra cứu thẩm quyền tiếp nhận và cấp phép môi trường theo địa phương quản lý;

• Liên hệ UBND cấp tỉnh hoặc cấp xã để được hướng dẫn đúng quy trình;

• Cập nhật kịp thời các mẫu hồ sơ, biểu mẫu báo cáo và quy trình thẩm định mới.

Liên hệ tư vấn hỗ trợ thủ tục môi trường

Nếu bạn cần hỗ trợ thực hiện hồ sơ môi trường, giấy phép môi trường hoặc tư vấn phân cấp trong lĩnh vực môi trường, vui lòng liên hệ:

📞 Hotline: 0904 000 245
🌐 Website: hungphuong.com.vn
Chúng tôi chuyên tư vấn – thực hiện hồ sơ môi trường nhanh, đúng quy định và tối ưu chi phí cho doanh nghiệp.